Đục đẽo... hang động Tràng An

UBND tỉnh Ninh Bình và Bộ Văn hóa - thể thao & du lịch đang lập hồ sơ trình UNESCO công nhận khu vực cố đô Hoa Lư - hang động sinh thái Tràng An là di sản thế giới. Tuy nhiên, nhiều nhà khoa học, quản lý lại cảnh báo sự can thiệp thô bạo của Khu du lịch sinh thái Tràng An đã xâm hại các giá trị địa chất - địa mạo, lịch sử cực kỳ quý giá tại đây.

Kỳ thú “vịnh Hạ Long” trên cạn

Những đỉnh núi thấp nhấp nhô ở Tràng An tạo cảnh quan đẹp  - Ảnh: Thu Trang

Phong cảnh thiên nhiên ở đây đẹp tuyệt vời. Vừa ở chỗ mặt nước thoáng đãng, chỉ chục nhịp chèo thuyền đã lách vào một nhánh sông hẹp bốn bề bao bọc bởi những dãy núi thấp có nhiều đỉnh cao vút, vách dốc thẳng đứng như tháp đá. Cứ ngỡ không còn lối ra, bất ngờ một ngả rẽ nhỏ hiện ra dẫn tiếp vào những không gian liên tục biến đổi. Lúc thuyền lọt thỏm giữa hai vách đá sừng sững vây sát, lúc lại vòng ra một vùng sông nước thoáng đãng…

Tuy nhiên, điều thú vị xen lẫn cảm giác mạo hiểm nhất vẫn là ngồi thuyền chầm chậm đi qua 11 hang xuyên qua lòng núi dài 60 - 315m. Ra khỏi cửa hang bên kia, du khách ngỡ ngàng nhận ra thuyền lọt thỏm giữa một thung (khu đất trũng sình lầy nay trở thành hồ nước phục vụ du lịch) hoang sơ rộng mênh mông, bao quanh là các dãy núi đá sừng sững vây bọc san sát.

Cứ thế, thuyền đi qua các hang Sáng, Seo lớn, Sơn dương, Khống… nối với các thung trùng tên tạo thành một hệ thống tuyến du lịch liên hoàn rất độc đáo.

Phá hang, khơi sông, đục núi

Trần hang hơn 30 triệu năm tuổi được “cải tạo” đoạn lởm chởm, đoạn nhẵn nhụi và cao quá mức cần thiết - Ảnh: Thu Trang

Một cửa hang bị đục đẽo thô bạo trông rất phản cảm  - Ảnh: Thu Trang

Đáng tiếc, khách tham quan dễ dàng nhận thấy một số hang bị đục đẽo thô bạo ở nhiều mức độ. Nhiều đoạn trần hang vốn xù xì được cải tạo thành từng mảng mái bằng hoặc vạt chéo nhẵn nhụi. Đặc biệt, không hiểu sao lòng hang Quy hậu, Trần được “nạo vét” cao rộng giống “vòm ga tàu điện ngầm” (cách nói của TS Trần Nghi)!? Riêng vòm và vách hang Nấu Rượu bị phá nhiều nhất nhằm tạo thành “đường” hai chiều cho thuyền du lịch lưu thông…

Giới khoa học nhân văn lại có mối lo khác. Nhà sử học Lê Văn Lan khẳng định khu vực này chính là thành Nam bảo vệ mặt sau kinh đô Hoa Lư (năm 968 - 1010). Ông bày tỏ sự “cực kỳ lo ngại” về các tầng di tích bị xáo trộn, ngập sâu dưới nước trong quá trình nhà đầu tư KDLST Tràng An thi công rất khó tiến hành khảo cổ. “Họ cần phải bảo vệ ngay một số khu vực có thể khảo cổ chưa bị tác động để các nhà khoa học nghiên cứu” - ông Lan đề nghị.

Được biết, Cục Di sản - Bộ Văn hóa-thể thao &du lịch (VHTTDL) từng cảnh báo Sở VHTTDL Ninh Bình về nhiều hoạt động tác động mạnh đến sự toàn vẹn và nguyên gốc của khu vực Tràng An như phá hang, khơi sông, làm đường dẫn tới san ủi, đục núi.

Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Trần Chiến Thắng cho biết cần kiểm tra mức độ tác động đến cảnh quan trong quá trình thi công KDLST Tràng An song lại cho rằng: “Không nhất thiết phải do Bộ thực hiện”. Một lãnh đạo Sở VH-TT&DL Ninh Bình lại cho biết chưa có kế hoạch triển khai công việc này!

Trong khi chờ đợi T.Ư hay địa phương kiểm tra, giới khoa học hết sức quan tâm đến số phận 37 hang xuyên thủy còn lại. (Nguồn: TTO)