Trong thế giới của người Tatar

Những khu nhà mới ở trong trung tâm thành phố. Nhà thờ Hồi giáo Kul-Sharif mới được xây dựng xong cách đây vài năm

Đó là một ngày trong năm khi những cánh đồng hoang phía nam của Zelenodolsk chao đảo, cái ngày mà những ngọn cỏ tàn úa dưới nắng mặt trời và những hàng cây bạch dương phải run rẩy, ngày mà đường đất bụi mù mịt và những con chuột đồng sợ hãi chạy trốn bởi tiếng vó ngựa vang trời.

Hơn 20 kỵ sĩ đầu đội mũ Tubetejka với những chú ngựa ướt đẫm mồ hôi đang rượt đuổi theo một chiếc khăn tay thêu. Trong cuộc đua hoang dại này, kỵ sĩ nào tóm được chiếc khăn sẽ trở thành người hùng ít nhất một ngày, và ngày đó thật dài nếu như không muốn nói là ngày dài nhất trong năm ở Zelenodolsk.

Ngày dài nhất trong năm: sô diễn tại lễ hội Sabantui ở Zelenodolsk

Đó là ngày lễ Sabantui của người Tatar được tổ chức sau khi họ đã gieo trồng xong và chỉ còn đợi ngày thu hoạch. Vào ngày lễ này người Tatar chứng tỏ họ là con cháu một dân tộc của các kỵ sĩ. Tuy nhiên người ta không tìm thấy dưới bất cứ yên ngựa nào một miếng thịt bò đã nhừ nát dưới nước phi đại của những chú ngựa.

Truyền thuyết về miếng thịt steak kiểu Tatar được “giã” mềm dưới yên ngựa phi nước đại là do người Pháp tự nghĩ ra mà thôi. Còn thịt bò kiểu Tatar chính hiệu được cắt to như nắm đấm, xiên vào nhau rồi đem nướng.

Vào ngày hội Sabantui hàng trăm miếng thịt như thế kêu xèo xèo trên than củi hồng và cùng mùi thơm thịt nướng là mùi kẹo bông, của bia và của hạnh nhân quyện vào nhau. 

Ca nhạc cũng như những chiếc mũ Tubetejka truyền thống là thành phần không thể thiếu trong lễ hội

Từ trước buổi trưa dòng người không ngớt từ các vùng núi màu xám quanh Zelenodolsk kéo về đây. Dòng người trong không khí lễ hội kéo nhau tới đường đua nơi diễn ra lễ hội, ở đó cũng là nơi những chiếc đu quay chuyển động không ngừng và những người bán vé số đang gân cổ rao bán.

Không phải tất cả người dân ở đây đều là nông dân nhưng Sabantui vẫn luôn là lễ hội của những người nông dân ấy - vị lãnh đạo từ thành phố về phát biểu tuyên dương những thành tích xuất sắc đã đạt được, những hợp tác xã điển hình vượt nhiệm vụ được giao và ban tặng huân huy chương cho những nông dân có thành tích xuất sắc.

Trong số những người nghe có Luba Feldman và chị thổ lộ: “Bài phát biểu này tôi đã thuộc từ khi còn đi học!”.

Những khu nhà tập thể mang tên các chính trị gia

Luba lớn lên trong khu nhà tập thể gần trường đua - khu nhà Khrushchev như chị nói. Người ta chia những khu nhà tập thể ở đây theo thời gian chúng được dựng lên và gọi theo tên các tổng bí thư và tổng thống đương thời khi các ngôi nhà đó được xây dựng.

Những loạt nhà mới nhất mang tên Tổng thống Putin, đây là những ngôi nhà cao tầng xây gạch đỏ và cửa sổ kính đã được làm cách âm cách nhiệt. Những dãy nhà mang tên Breshnev rất được ưa thích bởi chúng có bancông như hiên nhà, còn những dãy nhà mang tên Stalin lại không được ưu ái lắm bởi nhà vệ sinh ở đây nằm bên ngoài.

“Nhưng những dãy nhà mang tên Khrushchev mới là tồi tệ nhất” như Luba kể, “tường mỏng và lò sưởi cũng rất tệ”.

Những căn phòng tường mỏng dính ở Zelenodolsk đã lùi phía sau lưng chị từ lâu. Hiện tại chị - một giáo viên dạy tiếng Đức - sống cách Zelenodolsk khoảng một tiếng đi ôtô cùng bạn trai trong một căn hộ hai phòng tại thành phố Kasan, trái tim của Tatarstan, rất gần với trường đại học trứ danh nơi Lenin và Tolstoi đã từng theo học.

Đây là một lối sống điển hình: Luba là người Nga, theo Công giáo chính thống, bạn trai cô là người Tatar và theo đạo Hồi. “Rất điển hình cho những người dân ở thành phố này” Luba nói, “nhưng tất cả mọi thứ đều là tương đối. Tatarstan luôn là một nước nhiều sắc tộc. Tại đây đã có người Bulgaria, người Thổ và người Nga đến sinh sống. Qua nhiều thế kỷ họ đã hòa nhập nhau và nói cho cùng tất cả chúng tôi đều là người Mông Cổ”.

Nhiều đạo giáo cùng tồn tại trong hòa bình. Tháp nhà thờ Maria vươn cao trên bầu trời, cách nhà thờ Hồi giáo một đoạn không xa

Ở đất nước tự trị thuộc Nga này, nơi phương Đông và phương Tây hòa trộn vào nhau thì câu hỏi họ thuộc về đâu không còn quan trọng. Không có bất cứ linh mục nào ở đây phản đối việc hội đồng nhân dân thành phố Kasan quyết định cho xây nhà thờ Hồi giáo Kul-Sharif ngay gần nhà thờ Công giáo. Nhà thờ Hồi giáo này rất hoành tráng với năm tháp Minara được ốp đá hoa cương và gạch tráng men màu xanh, nền nhà thờ được trải thảm Ba Tư.

Hào nhoáng cho Kasan

Tại đây phụ nữ và đàn ông đều có thể cầu nguyện trong cùng một phòng, bởi lẽ Hồi giáo ở Tatarstan không quá nặng nề và không che đậy. Không có giáo sĩ đạo Hồi (Iman) nào ở đây vì vài hớp rượu Vodka hay vài cốc "Red October“ mà cảm thấy khó chịu và kể cả ngôi sao Xô viết trên tháp Spasski cũng được để nguyên.

"Không ai muốn quyết định là nên thay ngôi sao đó bằng cây thánh giá hay vành trăng khuyết - chị Luba nói - nên chúng tôi cứ để nó ở trên ấy“.

Trung tâm thành phố sạch như lau - một đại lộ ở Kasan dẫn đến Kreml mà trên nóc vẫn còn ngôi sao Xô viết ngự trị

Kasan là thành phố nửa Âu nửa Á, và muốn trở thành một thành phố văn hóa mà trong đó Hồi giáo và Công giáo chính thống được tồn tại song song.

Khắp nơi đây mùi sơn mới và mùi ximăng luôn bốc lên: ở khu người Tatar sống những tháp nhà thờ Hồi giáo đang được trát vôi, trên những con phố quanh trường đại học, nơi phần lớn người Nga sống, thì giàn giáo được dựng quanh những tháp nhà thờ hình củ hành.

Cả những ngôi nhà bên dòng Volga cũng được sơn sửa mới. Mặt tiền những ngôi nhà quanh đại lộ Bauman lại ánh lên những màu xanh và màu kem sữa. Và khu trung tâm thành phố xung quanh tòa thị chính sạch như lau như ly.

Vào cuối tuần Luba thường theo các đoàn khách du lịch tham quan thành phố, tuy vậy tiếng Đức của chị rất ít khi được dùng tới: "Các cửa hàng và nhà hàng đã có mặt ở đây như McDonald, Starbucks, The Body Shop. Chỉ còn thiếu du khách nữa thôi.“

Fast-food kiểu Mỹ cũng đã tràn đến nơi đây (thành phố Kasan)

Hầu như không có du khách từ Tây Âu tìm đường đến đây và nhiệm vụ chính của Bộ Du lịch ở đây là giải thích việc Kasan không thuộc Kazakhstan. Tatarstan không thuộc trọng tâm du lịch chính của Nga và cũng không nằm trên con đường sắt huyền thoại Trans-sibiria. "Nhưng Kasan nằm bên dòng sông Volga huyền thoại“, Luba nói.

Dòng sông mẹ mang đến tất cả!

"Người mẹ" của tất cả mọi người - dòng sông Volga là huyết mạch của vùng đất này

Người dân ở đây gọi dòng sông ấy là mẹ, vì dòng Volga nuôi sống người dân Tatar, mang phù sa cho những cánh đồng được xanh tươi, mang lại cá tôm và thuyền bè. Không có Volga chắc chắn người Bulgaria đã không di chuyển tới đây và lập nên thành phố này, và nếu không có cảng thì Kasan đã không thể có thời kỳ hoàng kim.

Kasan và người Tatar theo dòng Volga đi qua bốn mùa: mùa hè họ nằm phơi nắng trên những bãi cát và quan sát những người đi câu, mùa thu khi bão tháng 10 về mang đến những con sóng cao bằng cả ngôi nhà và ngay cả những ngày trời quang mây tạnh người ta cũng không nhìn thấy được bờ bên kia. Mùa đông đến lúc những lớp băng dày đến hàng mét thì người ta cắm biển cho xe tải đi qua mà không cần cầu. 

Trong lễ hội Sabantui mùi bia, mùi kẹo bông và mùi hạnh nhân cháy hòa quyện vào nhau

Nhưng đẹp nhất lại là mùa xuân. Khi những tảng băng cuối cùng trôi khỏi bờ sông là lúc người ta biết mùa đông đã trôi qua. Sau đó chẳng bao lâu những chiếc đu quay trong công viên Shurale lại họat động trở lại, ở những phố đi bộ của Kasan quanh đại lộ Bauman họ lại trồng nhiều loại hoa.

Và trên những cánh đồng xung quanh Zelenodolsk những người nông dân lại cày bừa những mảnh đất vẫn còn nửa phần đóng băng, rồi họ gieo ngô và lúa mì để sau đó ngồi đếm thời gian đợi đến ngày mở hội Sabatui.

Khi đó mùi kẹo bông, mùi cơm rang, mùi hạnh nhân lại bốc lên thơm nức và những lớp bụi lại mù mịt quanh trường đua nơi ấy. 

(Nguồn: TTO)