Về thăm Xẻo Quýt anh hùng

Sau khi thăm làng hoa Sa Đéc (Đồng Tháp), chúng tôi qua phà Cao Lãnh để đến khu du lịch sinh thái Xẻo Quýt. Khu du lịch này cách thị xã Sa Đéc khoảng 20km, thuộc xã Mỹ Long và Mỹ Hiệp, huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp.

Khu du lịch Xẻo Quýt nằm trong khu rừng nguyên sinh, trong đó rừng tràm chiếm đến 20ha. Không như rừng Tràm Trà Sư (tỉnh An Giang) vốn là rừng trồng, rừng Tràm Xẻo Quýt là rừng tự nhiên, những cây Tràm ở đây có tuổi thọ trên 30 năm nên cao hàng chục mét. Đặc biệt là ở Xẻo Quýt hầu hết thân cây Tràm đều được dây Bòng Bong và các loại dây leo khác phủ kín tạo thành những khối hình chóp nón xanh mướt.

Du lịch miệt vườn miền Tây, bạn sẽ thấy có nhiều địa danh có chữ “Xẻo”, chẳng hạn như Xẻo Gừa ở Sóc Trăng, Xẻo Sầm ở Bạc Liêu, cầu Xẻo Môn, cầu Xẻo Cỏ ở Hậu Giang và Xẻo Quýt ở Đồng Tháp... Vậy “Xẻo” là gì? Xẻo có nghĩa là con rạch nhỏ trong tự nhiên (không do con người đào). Còn chữ “Quýt” trong địa danh này có lẽ xuất phát từ một sản vật nổi tiếng và được trồng nhiều ở Đồng Tháp: trái quýt (Quýt hồng Lai Vung - Đồng Tháp).

Đồng Tháp được xem là xứ sở của hoa sen, do đó ở khu dã ngoại Xẻo Quýt cũng có một hồ sen lớn. Đến mùa hè, các bạn sẽ được tận hưởng không gian bát ngát thơm ngát hương sen thanh khiết. Rừng tràm Xẻo Quýt còn là xứ sở của cây Lùng / Dong Sậy (Donax cannaeformis) thuộc họ Dong (Marantaceae). Cây Lùng ưa sống ở những vùng đất ngập nước hay những nơi ẩm ướt trong rừng. Ngoài Bòng Bong, rừng tràm Xẻo Quýt còn có nhiều loại dây leo khác, trong đó có một số dây leo có hoa.

Rừng tràm Xẻo Quýt có nhiều loài động, thực vật khác, nhưng vì không có đủ thời gian nên chúng tôi không thể đi bộ vào rừng để tìm hiểu khu rừng nguyên sinh này. Chúng tôi chỉ đi xuồng trên con rạch nhỏ để tham quan khu di tích Xẻo Quýt.  Cây rừng đan nhau làm thành mái vòm che trên đầu, che kín cả bầu trời. Do ở đây cây cối rậm rạp, nhất là đám Bòng Bong che phủ tầm nhìn từ trên cao, nên khoảng thời gian từ 1960 -1975 khu rừng tràm Xẻo Quýt này được dùng làm căn cứ cách mạng.

Những người lái đò trong trang phục áo bà ba, khăn rằn, mũ tai bèo, đóng vai người du kích ngày xưa, chống xuồng đưa khách đi tham quan căn cứ. Con xẻo quanh co và lại rất nhỏ, nhiều nơi chỉ rộng hơn chiều ngang chiếc xuồng một chút. Người “nữ du kích” vất vả chèo chống chiếc xuồng ba lá, len lỏi qua đám lau sậy um tùm. Có nhiều đoạn xuồng đi dưới những chiếc cầu làm bằng cây rừng, khách phải khom người để tránh chạm vào cầu. Vào mùa nước nổi chắc qua cầu còn khó khăn hơn.

Chợt lặng người khi đi qua những hố bom, dấu vết của một thời chiến tranh ác liệt. Đã có bao nhiêu người ngã xuống trong khu rừng này? Đã có bao nhiêu tuổi thanh xuân đi qua dưới đạn bom?.... Trên bờ rạch, nép dưới bóng cây rừng có những túp lều lợp lá đơn sơ, nơi sống và làm việc của du kích Đồng Tháp ngày xưa.