Tháp Chăm Bình Định

8 cụm di tích với 14 tháp trải trên ba huyện và một thành phố: Tây Sơn, An Nhơn, Tuy Phước và Quy Nhơn.

Các cụm tháp ở tỉnh duyên hải miền Trung này có các đặc điểm được xây dựng cách nhau không xa và xoay quanh thành Đồ Bàn (nay là thành Hoàng Đế ở Nhơn Hậu, An Nhơn). Các tháp xây dựng từ thế kỷ thứ 11 đến thế kỷ 12 dưới thời vương quốc Chămpa trên các ngọn đồi thoáng gió. Quanh tường phía ngoài, các góc và trên nóc tháp có nhiều bức phù điêu chạm khắc hình tượng thần, chim, thú thần theo tín ngưỡng của người Chăm.

Từ thành phố Quy Nhơn đi trong vòng bán kính 40 km, du khách có thể thăm hầu hết tháp Chăm nơi đây. Tháp đầu tiên trong hành trình khám phá là tháp Đôi. Tọa lạc ở phường Đống Đa, thành phố Quy Nhơn, tháp được xây vào khoảng cuối thế kỷ 12, một lớn một nhỏ, đứng kề nhau như cặp vợ chồng quấn quít.

Khu tháp Bánh Ít nổi bật trên đỉnh đồi hướng đông, cách đường lộ 300 m. Bố cục các tháp ở đây khá độc đáo và điển hình trong kiến trúc Chămpa, đứng ở cửa mỗi tháp ta có thể quan sát tháp kia.

Những vòm cửa hướng ra không gian bao la biển trời, ruộng đồng, núi sông luôn là những góc ảnh đẹp để lữ khách chộp được những bức ảnh lạ, độc đáo và đẹp mắt. Gọi là tháp Bánh Ít bởi vì khi đứng từ xa nhìn lại, cụm tháp giống như những chiếc bánh ít lá gai, một sản vật thường thấy trong các dịp cúng lễ, giỗ chạp ở miền Trung.

Cái nắng cái gió như đổ lửa ở miền Trung chợt tan biến khi rảo bước ngắm nhìn toàn bộ cảnh biển núi, các tháp Chàm khác ở xa xa. Hoa văn, phù điêu bằng đá được trang trí trên các vòm cửa. Các bức phù điêu chạm khắc hình vũ nữ nhảy múa, tượng thần Siva, Ganesa bằng đá; tượng nữ thần Uma, tượng thần Bhama bằng đồng kỳ bí được trang trí trên tháp luôn gây sự tò mò cho du khách. Kiểu trang trí này làm cho ta có cảm giác như đang lạc vào thế giới thần bí của người Chăm cổ xưa.

Tháp Cánh Tiên nằm đơn độc cách quốc lộ 1A 500 m thuộc xã Nhơn Hậu, huyện An Nhơn, tỉnh Bình Định, tọa lạc ở vị trí theo truyền thống là trung tâm thành Đồ Bàn xưa, cách tháp 300 m là thành Hoàng Đế vang danh một thời. Nằm trên ngọn đồi lộng gió, quanh tháp mát mẻ nhờ những tán bạch đàn rủ bóng. Tháp Cánh Tiên mang phong cách Bình Định với vòm cửa hình mũi giáo nhọn, vách tháp đơn giản, khỏe khoắn, ít trang trí.

Cách ngôi cổ tự Thập Tháp Di Đà (An Nhơn, Bình Định) không xa, tháp Phú Lốc nằm lẻ loi trên ngọn đồi cao 76 m so với mực nước biển ở xã Nhơn Thành. Bù cho nét kiến trúc bị thời gian phá hoại nhiều, cảnh quan chung quanh tháp rất đẹp và nên thơ.

Tháp Cánh Tiên.

Kiến trúc tháp Chăm độc đáo.

Tháp Bánh Ít.

Trang trí nơi chân tháp.

Các nét kiến trúc khác lạ.

Tháp Dương Long.