Thi Nhân “Họ Hàn”

Tên thật của Tử là Nguyễn Trọng Trí. Ông sinh ngày 22 tháng 9, năm 1912 ở làng Mỹ Lệ, Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình, là người con thứ tư trong gia đình 5 anh em. Ông đã tập làm thơ Đường từ lúc 16 tuổi với bút hiệu Minh Duệ Thị. Sau đó ông vào học ở Qui Nhơn, và tiếp sau đó ra Huế học trường nhà dòng Pellerin. Nhưng như  một bước rẽ trái, ông phải thôi học khi gia đình lâm vào cảnh sa sút cùng với cuộc khủng hoảng của toàn vùng Đông Dương lúc bấy giờ. Ông chuyển vào làm ở Sở Đạc Điền một thời gian rồi bị mất việc vì có bệnh.
Công việc viết báo làm thơ được tiếp tục khi ông vào Sài Gòn, với nhiều bút danh khác nhau như Lệ Thanh, Hàn Mạc Tử rồi Hàn Mặc Tử. Theo thi sĩ Quách Tấn, việc chuyển chữ Mạc thành chữ Mặc là dựa theo lời góp ý của chính thi sĩ Quách Tấn: “… nên có thêm một bóng nguyệt nữa mới thật nên thơ" vì vậy, mà chữ Mạc có thêm vành trăng non để nên chữ Mặc.
Không lâu sau, ông trở về Qui Nhơn, vẫn công việc làm thơ nhưng đã khá nổi tiếng. Đến đây, bước ngoặc định mệnh một lần nữa lại đến, khi ông phát hiện vi trùng Hansen đang từng ngày thiêu đốt trong cơ thể. Đến đây, những tác phẩm của ông bắt đầu đi vào cõi đau đớn, mê man, về phận người và cuộc đời cô độc. Ông viết thơ để nói về nỗi đau của mình nhưng nó lại có sức lan tỏa và phổ quát cho mọi trái tim để cùng đau thương và cảm nhận sự dị thường, mang đầy tính mới trong thơ ông mà đến ngày nay, vẫn chưa thể lý giải hết được.
Có lẽ vì yêu trăng hay vì những cơn đau như cắt trong những đêm trăng lạnh, với dòng nước dâng đầy, mà bóng dáng của trăng luôn ngập tràn trong thơ ông. Dường như, bút danh Hàn Mạc Tử đã vận vào thân ông một số phận đầy lạnh lẽo. Đau thương nhất là khi mường tượng về hình ảnh của một thi sĩ phải sống trong một căn nhà bé xíu, dột nát đến nỗi phải lấy bì thư và giấy nhật trình để che lấy nắng mưa. Những giây phút cuối đời, ông như một nhà tiên tri cho chính số phận của mình qua những vần thơ:
"Một mai kia ở bên khe nước ngọc
Với sương sao anh nằm chết như trăng
Không tìm thấy nàng tiên mô đến khóc
Đến hôn anh và rửa vết thương tâm".
Và cuối cùng, ông đã mãi mãi ra đi tại trại phong Quy Hòa vào ngày 11/11/1940, khi vừa 28 tuổi, lặng lẽ  - không một người thân trong giây phút sau cùng. Mộ của ông đã được đắp ngay trong khu trại Quy Hòa, đất Quy Nhơn, nơi ông đã xem như là quê hương thứ hai của cuộc đời mình. Sau này, mộ của ông đã được dời đến một gò đất cao hơn cũng trong khu Quy Hòa. Nơi đây bốn bề thông reo vi vu, xa xa là bãi biển xanh biếc mênh mông, bên cạnh là nhà tưởng niệm cuộc đời thơ ngắn ngủi nhưng đầy tài hoa của người thi sĩ bạc mệnh này.
Ngày nay khi đến thăm Ghềnh Ráng, du khách thường dừng chân bên ngôi mộ của nhà thơ Hàn Mặc Tử. Bên cạnh khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, với những truyền thuyết về Ghềnh ráng - Tiên Sa, có lẽ bạn sẽ không quên thắp nén nhang lòng để tưởng nhớ về một con người tài hoa cùng những vần thơ hay đến “lạ lùng”.

Bản tin số 12/2006