Hội nghị "Đảm bảo chất lượng phát triển nguồn nhân lực du lịch": Đào tạo nhân lực du lịch chất lượng - Không thể đột phá!

Báo cáo tại hội nghị, ông Nguyễn Mạnh Cường cho biết, cùng với phát triển của ngành du lịch trong thời gian gần đây, nhu cầu về lực lượng lao động trong ngành công nghịêp không khói này cũng tăng lên đáng kể. Nếu như thời điểm 1990, toàn ngành chỉ có khoảng 20.000 lao động thì nay, lực lượng này đã lên đến trên một triệu lao động. Trong đó, bao gồm khoảng 285.000 lao động trực tiếp và trên 750.000 lao động gián tiếp.

Theo mục tiêu phấn đấu của ngành đề ra, tốc độ tăng trưởng GDP của ngành du lịch bình quân thời kỳ 2001-2010 đạt 11-11,5%/năm. Năn 2010, thu hút khách du lịch quốc tế vào Việt Nam 5,5-6 triệu lượt người, khách nội địa từ 25-26 triệu lượt. Với mục tiêu đó, dự báo nhu cầu nguồn nhân lực du lịch Việt Nam trong 5-10 năm tới sẽ rất lớn. Cụ thể, năm 2010, tổng số lao động trực tiếp trong ngành sẽ hơn 333.000 người. Đến năm 2020, con số này sẽ lên đến hơn 503.000 người.

Song, sự tăng trưởng này vẫn chưa đáp ứng kịp nhu cầu về số lượng lao động của ngành. Nhưng đáng nói hơn vẫn là tình trạng báo động về chất lượng phục vụ của nhân lực ngành du lịch. Theo ông Cường, chỉ tính riêng trong khu vực Đông Nam Á, chất lượng phục vụ du lịch của Việt Nam họa chăng chỉ có thể hơn Campuchia, Lào và Myanmar, còn thì thua xa các nước láng giềng khác.

Điều này cũng được nhiều DN trong ngành phản ánh hội thảo quốc gia Đào tạo nhân lực ngành du lịch theo nhu cầu xã hội diễn ra tại TP.HCM ngày 7/3/2008. Theo các DN cả trong lĩnh vực kinh doanh cơ sở lưu trú lẫn DN kinh doanh lữ hành, hiện nay, lực lượng nhân viên chuyên nghiệp trong ngành rất ít. Khi tiếp nhận một sinh viên mới ra trường, phải mất ít nhất 2-3 năm, các DN mới đào tạo được một nhân viên có kinh nghiệm. Thế nhưng, hiện nay, lực lượng nhân viên chuyên nghiệp trong ngành du lịch bị hút sang các ngành kinh tế mới đầy hấp lực như chứng khoán, bất động sản... Thế nên, DN  ngành du lịch lại phải xoay sở với số nhân viên cần tiếp tục được đào tạo.

Chính vì thế, cũng tại Hội thảo nói trên, T.S Lã Quốc Khánh PGĐ Sở Du lịch TP.HCM khẳng định, trình độ ngoại ngữ hạn chế, kỹ năng thiếu khiến chúng ta không khai thác hết nguồn lợi du lịch từ khách nước ngoài.

Chính vì vậy, mục tiêu của Dự án hỗ trợ nguồn nhân lực Du lịch Việt Nam do EU tài trợ sẽ hướng tới mục tiêu giải quyết cơ bản đủ về số lượng và chất lượng lao động trong lĩnh vực du lịch, đồng thời đảm bảo sự duy trì cơ cấu lao động hợp lý để tạo nên sự phát triển bền vững cho ngành du lịch, góp phần đưa ngành du lịch Việt Nam trở thành trung tâm du lịch hàng đầu trong khu vực.

Theo ý kiến của các chuyên gia tại hội thảo, để đạt được mục tiêu đào tạo bền vững, nhất thiết phải thay đổi mạnh mẽ về tư duy, từ tư duy giáo dục đến tư duy quản lý. Theo TS. Steven Chua, Chủ tịch thường trực Viện đào tạo du lịch Shatec - Singapore, lớp người trẻ hiện nay rất có tư duy, cách nghĩ, cách làm rất khác với hệ thống chuẩn mực trước đây. TS Steven cho rằng, đào tạo một nhân viên du lịch để phục vụ khách hàng trong giai đọan hiện nay, không thể chỉ đào tạo cho họ kỹ năng nghề mà còn là đào tạo một lối sống, đào tạo về mặt con người khi anh ta trở về gia đình và hòa nhập với xã hội.

Với một nền tảng được chuẩn bị chu đáo, các nhân viên du lịch sẽ đón tiếp khách hàng của mình không phải bằng những câu xã giao thuần túy công việc mà phải tỏ rõ mối thiện cảm và tinh thần trọng thị như cách mà một chủ nhà thân thiện đón khách. Bởi theo lý luận của ông, việc biến mối quan hệ thương mại thành mối quan hệ chủ nhà với khách sẽ lưu lại trong lòng khách hàng nhiều thiện cảm tốt đẹp hơn là những câu chào thuần túy công việc. Điều đó được minh chứng ở chỗ một nụ cười thân thiện và một câu xã giao về thời tiết vẫn tốt hơn là những câu "vâng", "dạ" nằm lòng đến máy móc.

Chia sẻ kinh nghiệm quản lý nhân lực ngành du lịch, TS. Michael Heah, Chủ tịch Corporate Coach Academy, Malaysia cho rằng, rõ ràng lớp trẻ hiện nay có những khác biệt rõ rệt với thế hệ trước. Điều đó cần được chấp nhận, thích nghi và tạo điều kiện để lớp người lao động mới có thể phát huy hết năng lực sáng tạo của họ, kể cả những sáng tạo phá vỡ nguyên tắc truyền thống. Rất có thể những sáng tạo của họ có thể tạo nên những hệ thống nguyên tắc mới, tạo nên sự thay đổi đáng kể cho sự phát triển của doanh nghiệp.

Về vấn đề này, TS. Steven Chua cho rằng, để phát huy hết khả năng của nguồn nhân lực, các DN cần tạo ra mối tương tác giữa người sử dụng lao động. Nghĩa là, không chỉ có DN tuyển dụng, đánh giá nhân viên mà nên tạo điều kiện để nhân viên đánh giá DN, nói lên lý do tại sao họ chọn DN cuả mình mà không phải là DN khác, những khó khăn của họ ở DN trước khi đến với bạn là gì...