Ðề xuất công nhận di sản Phong Nha-Kẻ Bàng lần 2

Theo đánh giá của giới chuyên môn trong và ngoài nước, nếu nước chủ nhà gửi kịp hồ sơ cũng như đáp ứng được các tiêu chí đề ra thì trong năm 2008, vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng sẽ được UNESCO công nhận Di sản thiên nhiên thế giới lần 2.

Cách đây gần năm năm, với những giá trị nổi bật toàn cầu đại diện cho quá trình lịch sử Trái đất và địa chất, vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng (gọi tắt là vườn quốc gia) đã vinh dự được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới (tháng 7-2003) về tiêu chí địa mạo, địa chất.

Không chỉ dừng lại ở tiêu chí đó và với những lời khuyến nghị từ các chuyên gia, nhiều năm qua một số cơ quan ở địa phương và trung ương đã tiến hành xây dựng bộ hồ sơ khoa học đăng ký Di sản thiên nhiên thế giới lần 2 về tiêu chí “Những sinh cảnh quan trọng cho bảo tồn tại chỗ và giá trị đa dạng sinh học” đối với vườn quốc gia này.

Theo đó, bên cạnh việc có giá trị nổi bật thế giới là khu Kart, vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng đã được các nhà khoa học chứng minh cụ thể về những giá trị nổi bật toàn cầu đối với đa dạng sinh học.

Trước hết, vườn quốc gia này được đánh giá là một trong 200 trung tâm đa dạng sinh học của thế giới (WWF, 2000), và hai trong số 60 vùng chim quan trọng của Việt Nam (VN). Vườn quốc gia có kiểu rừng độc nhất không tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác trên Trái đất bởi nơi đây là rừng nhiệt đới xanh, chủ yếu cây lá kim với ưu thế loài bách xanh núi đá, dưới tán là các loài lan hài vệ nữ được phân bố trên núi đá vôi ở độ cao hơn 700-1.000m.

Ngoài ra, vườn quốc gia còn có 15 kiểu rừng được xác định đã đem lại tính đa dạng của các hệ sinh thái, trong đó có kiểu rừng có tầm quan trọng quốc tế.

Trong sự đa dạng về sinh cảnh ở vườn quốc gia còn là sự đa dạng của các loài sinh vật tự nhiên. Đến nay, giới nghiên cứu đã xác định được sự có mặt của 2.651 loại thực vật bậc cao có mạch, 735 loài động vật có xương sống, 369 loài côn trùng. Hầu hết chúng thuộc các loài bản địa tự nhiên trong khu vực, đáng chú ý trong số đó có tới 116 loại thực vật, 129 loài động vật được ghi trong sách đỏ VN và sách đỏ của thế giới. Và có tới 28 loài động thực vật có giá trị kinh tế, khoa học cao đang bị đe dọa nguy cấp ở mức toàn cầu.

Các nhà khoa học cũng đã chứng minh được sự đa dạng về sinh cảnh của núi đá vôi, hang động, núi đất... nơi đây là điều kiện lý tưởng cho 9/21 loài linh trưởng (chiếm 43% linh trưởng của VN) sinh sống.

Với diện tích núi đá vôi và thảm thực vật rừng nguyên sinh rộng lớn, khu hệ dơi của vườn quốc gia là đa dạng nhất VN với 46 loài, chiếm 43% tổng số loài của VN. Điều đó cho thấy vườn quốc gia là nơi có tiềm năng lớn nhất VN về bảo tồn các loài dơi...

Tính đến tháng 12/2006 đã có 162 di sản thiên nhiên thế giới được công nhận phân bố ở hơn 100 nước trên khắp thế giới. Ngoài ra, hiện có khoảng 300 khu vực khác của các nước trên thế giới đang được đề xuất là di sản thiên nhiên thế giới.

Các nhà khoa học VN và thế giới nhận định những giá trị đa dạng sinh học cũng như những giá trị tiềm ẩn của vườn quốc gia sẽ trở thành dịch vụ khoa học quí báu cho công tác bảo tồn thiên nhiên, phát triển du lịch và phát triển kinh tế - xã hội. Bảo tồn di sản vườn quốc gia chính là nhiệm vụ quan trọng không chỉ của VN mà cả đối với toàn nhân loại.

Tại cuộc họp thẩm định lần cuối vừa mới được tổ chức, Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia đã đánh giá cao khi trong bộ hồ sơ khoa học đăng ký di sản với UNESCO, các nhà khoa học VN và cơ quan chịu trách nhiệm thực hiện đã đưa ra những phân tích tương đối nhằm so sánh tính đa dạng sinh học của vườn quốc gia với các di sản đã được công nhận hay đang đề xuất là di sản thiên nhiên thế giới.

Theo đó, tính đa dạng sinh học của vườn quốc gia có thể so sánh được với các khu đã được công nhận là di sản hay các khu đề xuất ở châu Á và châu Úc, đặc biệt so sánh với các khu di sản hoặc đang đề xuất có chứa núi đá vôi như khu vực núi Êmi và núi Phật Leshan (Trung Quốc), khu di sản thiên nhiên thế giới Puerto-Princesa Subterranean River National Park (Philippines)...

Với cách phân tích như vậy, các nhà khoa học VN nhìn nhận di sản vườn quốc gia xứng đáng là trung tâm của khu vực miền Trung, là một trong những khu vực có tính đa dạng sinh học cao nhất hành tinh như thừa nhận của WWF và Tổ chức Bảo tồn chim quốc tế. Không chỉ chứng minh được tính nổi bật toàn cầu về đa dạng sinh học, chính quyền địa phương và các chuyên gia cũng lý giải được tính toàn vẹn của vườn quốc gia.

Theo GS.TSKH Lưu Trần Tiêu - chủ tịch Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, bộ hồ sơ khoa học đăng ký lần này (lần thứ 4) đã được những người có trách nhiệm củng cố thêm nhiều tư liệu quí, đặc biệt đã đưa ra được nhiều luận cứ quan trọng để chứng minh cho việc đáp ứng đầy đủ các tiêu chí do UNESCO đề ra.

Cũng theo ông, nếu từ nay đến cuối năm chúng ta gửi kịp hồ sơ và được ban thư ký của Ủy ban Di sản thế giới thẩm định, theo đó không phải bổ sung hoặc giải trình gì thêm thì trong năm 2008, hồ sơ vườn quốc gia sẽ được trình UNESCO xem xét, công nhận.

(Nguồn PataVietnam)